สมัยเด็กๆ (ตอนเรียนปริญญาตรี) ผมมักจะได้รับการติดต่อจากนักศึกษาปริญญาโทให้ช่วยทำโปรแกรมแบบสอบถามหรือ Questionaire ให้ โดยโปรแกรมนี้อยู่บนเว็บไซต์ที่เปิดให้คนอื่นเข้ามาช่วยตอบแบบสอบถามได้ ข้อมูลที่เก็บจะอยู่ในรูปแบบที่นำไปใช้งานกับโปรแกรม SPSS เพื่อประมวลผลได้ง่าย
ในสมัยนั้นยังไม่มีโปรแกรมช่วยสร้างเว็บง่ายๆ หรอกครับ ต้องมานั่งเขียน HTML เอง การเขียนโค้ดของฟอร์มเป็นงานที่ถึกพอสมควร แบบสอบถามหนึ่งชุดต่างก็มีรูปแบบในการตอบหลายแบบ เช่น เลือกเพียงคำตอบเดียว เลือกได้หลายคำตอบ กรอกข้อมูลบรรทัดเดียว หรือกรอกข้อมูลได้หลายบรรทัด เป็นต้น นอกจากงานฝั่ง display แล้วก็ยังมีงานฝั่ง server ที่ต้องรับข้อมูลจากฟอร์มมาเก็บเป็นไฟล์ ในสมัยนั้นผมใช้ภาษา Perl เขียนครับ รวมๆ แล้วหนึ่งงานอาจจะใช้เวลาในการพัฒนาโปรแกรมทั้งหมดประมาณ 5 ชั่วโมง (ส่วนใหญ่เสียเวลาไปกับฝั่ง display)
ผมเคยคิดอยากจะสร้างโปรแกรมสำเร็จรูปในการสร้างชุดแบบสอบถามบนเว็บไซต์ที่พร้อมใช้ในงานสำรวจความคิดเห็นได้ทันที แต่ด้วยความขี้เกียจก็เลยไม่ได้ทำ ซึ่งภายหลังก็มีคนทำโปรแกรมประเภทนี้ออกมาหลายเว็บเลย อย่างของคนไทยทำก็มี ohmyform.com ที่พัฒนาโดยน้องฮันท์ เจ้าของ diaryis.com และ zickr.com อันโด่งดัง
แต่ในขณะนี้ Google ก็ได้เข้ามาสู่ธุรกิจเว็บสำหรับสร้างฟอร์มสำเร็จรูป และแน่นอน… Google ให้บริการฟรี
บริการนี้เป็นบริการเสริมที่ต่อยอดขึ้นมาจาก Google Spreadsheets ซึ่งเปิดให้ผู้ใช้สร้างฟอร์มแบบง่ายๆ ด้วยการใส่ชื่อฟอร์ม รายละเอียด และสร้างคำถามพร้อมช่องสำหรับใส่คำตอบที่มีถึง 5 รูปแบบคือ Text, Paragraph text, Multiple Choice, Checkboxes และ Choose from a list
ฟอร์มที่สร้างเสร็จแล้วมีหน้าตาเป็นอย่างไร ลองเข้าไปดูได้ที่ แบบสอบถามความพึงพอใจที่มีต่อ MacroArt Blog ลองกรอกข้อมูลดูได้ครับ
ส่วนข้อมูลที่มีผู้ตอบเข้ามาจะไปปรากฎอยู่ใน Google Spreadsheets ซึ่งแน่นอนว่าจะ export ไปเป็นไฟล์ที่ใช้ใน SPSS ก็ได้ทันที
นอกจากนี้ Google Spreadsheets ยังให้ผู้ใช้เลือกได้ว่าจะปกปิด (private) หรือเปิดเผย (public) ข้อมูลจากฟอร์ม ในกรณีที่คุณทำสำรวจความคิดเห็นก็คงต้องการปกปิดข้อมูลไว้ แต่การใช้ฟอร์มในบางงานเช่นการลงทะเบียนเพื่อเข้าร่วมกิจกรรมบางอย่าง ซึ่งผู้จัดกิจกรรมอาจจะอยากเปิดเผยชื่อผู้ลงทะเบียนเข้าร่วมงานให้คนอื่นรู้ว่ามีใครจะมางานนี้บ้าง ก็สามารถเปิดเผยข้อมูลจากฟอร์มได้ เช่น ข้อมูลจากแบบทดสอบความพึงพอใจที่มีต่อ MacroArt Blog
ไม่ธรรมดาเลยใช่ไหมครับ? อาชีพนักศึกษารับจ้างเขียนโปรแกรมแบบสอบถามอย่างผมคงไม่มีอีกแล้ว น่าเศร้าจัง :~(
ใครที่สนใจก็ทดลองสร้างแบบฟอร์มของคุณเองได้ที่ http://spreadsheets.google.com/newform